Νέες προδιαγραφές διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων: η βιοποικιλότητα και η κλιματική αλλαγή στο επίκεντρο
Petros Kakouros | Forest Life, Περιβάλλον, Natura, Δάση, ΜεσόγειοςΤο εξώφυλλο των προδιαγραφών των Δασικών Διαχειριστικών Μελετών του 1965.
Η διαχείριση των δασών στην Ελλάδα ασκείται από τη δεκαετία του ’50 μέσω της σύνταξης Διαχειριστικών Μελετών Δασών και Δασικών Οικοσυστημάτων, μια πρακτική πρωτοποριακή ακόμα και σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η γενικευμένη χρήση της αρχής της αειφορίας των καρπώσεων, η οποία συνάδει με τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη διαχείριση των δασών, κυριαρχούσε από τότε στις προδιαγραφές σύνταξης των μελετών. Η πολιτική αυτή συνέβαλε σημαντικά στην ανόρθωση των δασών της χώρας, τόσο από την άποψη της έκτασης, όσο και από την άποψη του πλούτου των ειδών που φιλοξενούν. Αποτέλεσε επίσης τη βάση για την παραγωγική ανόρθωση των δασών, ιδιαίτερα στον τομέα του ξύλου που είχε ανάγκη η χώρα.
Με την πάροδο του χρόνου και τη σημασία που άρχισε να δίδεται και σε άλλες υπηρεσίες των δασικών οικοσυστημάτων, έγιναν αναγκαία ο εκσυγχρονισμός των προδιαγραφών σύνταξης των διαχειριστικών μελετών και η ενσωμάτωση στον σχεδιασμό της διαχείρισης μέτρων και πρακτικών που συμβάλλουν σε στόχους όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Η σύνταξη των νέων προδιαγραφών αποτέλεσε το έργο των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ – Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος με την υποστήριξη Ομάδας Εργασίας που συγκροτήθηκε για «την επεξεργασία προτάσεων και απόψεων στο πλαίσιο Σύνταξης νέων Προδιαγραφών Διαχειριστικών Μελετών Δασών & Δασικών Οικοσυστημάτων».
Το Απρίλιο 2018 εκδόθηκε σε ΦΕΚ (Β’ 1420/25.4.2018) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου, με την οποία επικαιροποιούνται οι προδιαγραφές διαχείρισης των δασών και των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας. Η συγκεκριμένη απόφαση εκσυγχρονίζει το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε εδώ και 70 χρόνια (Υπουργικές Αποφάσεις του 1953 και του 1965), και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:
- την εισαγωγή ειδικών διαχειριστικών πρακτικών για τον μετριασμό των επιπτώσεων και την προσαρμογή των δασών στην κλιματική αλλαγή,
- την έμφαση στις οικοσυστημικές λειτουργίες του δάσους και στην ιδιαίτερη διαχείριση που μπορεί να προκύψει από αυτές,
- την ενίσχυση της παραγωγής μη ξυλωδών προϊόντων (π.χ. καρποί, φλοιός, μανιτάρια, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, μέλι κ.ά.),
- την κατάρτιση των δασοπονικών μελετών σύμφωνα με τις επιταγές της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας και με βάση τις πληροφορίες και τα δεδομένα των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, και
- τη σύνδεση των κυρωμένων πλέον δασικών χαρτών και των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης με τις δασοπονικές μελέτες.
Για την ανάπτυξη των ανωτέρω προσεγγίσεων λήφθηκαν υπόψη τα αποτελέσματα των έργων LIFE+ JunEx «Αποκατάσταση και διατήρηση του οικοτόπου Ελληνικά Δάση Αρκεύθου στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών» και AdaptFor «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα», καθώς και σχετικές εργασίες περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών, όπως το Ειδικό Διαχειριστικό Σχέδιο του Εθνικού Πάρκου «Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου». Η Υπουργική Απόφαση παραπέμπει, ενδεικτικά, στα ανωτέρω, καθώς και σε άλλα επιστημονικά ερευνητικά προγράμματα, βάσεις δεδομένων και βιβλιογραφικές πηγές, που είναι δυνατό να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και πρακτικές για τη διατήρηση, βελτίωση και αποκατάσταση της πολυλειτουργικής δασοπονίας.
