Ερυθρός Κατάλογος Ευρωπαϊκών Οικοτόπων

Με σκοπό την αξιολόγηση της προόδου για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην έκδοση του πρώτου Ερυθρού Καταλόγου Ευρωπαϊκών Οικοτόπων.

Στο δεύτερο τεύχος της έκδοσης αξιολογείται η κατάσταση 233 φυσικών και ημι-φυσικών χερσαίων και υγροτοπικών τύπων οικοτόπων. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης παρουσιάζονται για τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU 28), αλλά και για μια διευρυμένη περιοχή που περιλαμβάνει επιπλέον την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και τις εκτός Ε.Ε. Βαλκανικές χώρες (EU 28+).

Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης παρουσιάζονται συνολικά, αλλά και ανά γενική κατηγορία οικοσυστήματος (π.χ. λιβάδια, υγρότοποι, δάση). Επιπλέον, παρέχονται πληροφοριακά δελτία (factsheets) για κάθε μεμονωμένο τύπο οικοτόπου, τα οποία παρουσιάζουν πληροφορίες για τη φυσιογνωμία, τη γεωγραφική εξάπλωση, τις πιέσεις και απειλές, τις τάσεις, τα μέτρα προστασίας και διαχείρισης, καθώς και άλλες χρήσιμες πληροφορίες.
Για την αξιολόγηση της κατάστασης των τύπων οικοτόπων, χρησιμοποιούνται πέντε κριτήρια. Δύο από αυτά αφορούν γεωγραφικές παραμέτρους (τάσεις μείωσης γεωγραφικής εξάπλωσης, περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση), δύο σχετίζονται λειτουργικές διεργασίες (την υποβάθμιση των βιοτικών και αβιοτικών γνωρισμάτων), ενώ ένα ακόμη κριτήριο ενσωματώνει τις απειλές και τις πιέσεις σε έναν βαθμό κινδύνου για μελλοντική «κατάρρευση».

Οι κατηγορίες απειλής, στις οποίες εντάσσονται οι τύποι οικοτόπων, ακολουθούν τη λογική του Ερυθρού Καταλόγου Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), με τη διαφορά ότι, αντί για την εξαφάνιση ενός είδους, χρησιμοποιείται ο όρος «κατάρρευση» (collapse) για τις οικοσυστημικές διεργασίες ενός τύπου οικοτόπου.

Σχεδόν το 1/3 των χερσαίων και υγροτοπικών ευρωπαϊκών τύπων οικοτόπων, χαρακτηρίζονται ως απειλούμενοι, αφού εντάσσονται σε μία από τις κατηγορίες «Κρισίμως Κινδυνεύων», «Κινδυνεύων» ή «Τρωτός». Το μεγαλύτερο ποσοστό απειλούμενων τύπων οικοτόπων εντοπίζεται σε τυρφώνες (85%) και ακολουθούν οι λιβαδικοί (53%), οι υγροτοπικοί (46%) και οι παράκτιοι (45%) τύποι οικοτόπων. Τα δάση, οι ερεικώνες και οι εκτάσεις με αραιή βλάστηση έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά ένταξης σε κατηγορία κινδύνου.

Στις κυριότερες πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι παραπάνω τύποι οκοτόπων συγκατελέγονται η γεωργική εκμετάλλευση, η αστικοποίηση και η τροποποίηση των υδρολογικών συνθηκών.

Από τους συνολικά 233 χερσαίους και υγροτοπικούς τύπους οικοτόπων που αξιολογούνται στην παρούσα έκδοση, οι 42 αφορούν δασικά οικοσυστήματα και οι 12 από αυτούς χαρακτηρίζονται ως απειλούμενοι (δύο Κινδυνεύοντες και 10 Τρωτοί). Όσον αφορά στους υπόλοιπους, 10 αξιολογήθηκαν ως Σχεδόν Απειλούμενοι, 19 ως Χαμηλού Κινδύνου, ενώ για έναν τύπο δεν κατέστη δυνατή η αξιολόγηση, λόγω μη επαρκών στοιχείων.

Η έκδοση, τα πληροφοριακά δελτία των τύπων οικοτόπων καθώς και υποστηρικτικό και ενημερωτικό υλικό είναι διαθέσιμα από την σελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Πηγή εικόνων: Ευρωπαϊκή Επιτροπή